HISTORY

ASALIN KABILAR HAUSA DA KALMAR HAUSA ASALIN HAUSAWA DA DANGINSU   kabilar hausa nadaga cikin kabilun bakaken Afirka 'ya'yan Zangiy kenan wanda ya rayu a Misira bayan ɗaukewar ruwan ɗufana.    Saboda haka asalin hausawa mazauna Misira ne waɗanda kuma suka rinka gudanar da harkokinsu acan, musamman noma, kiwo da kasuwanci.    Daga bisani sai wani yanki na tushen ƙkabilar Hausa ya taso izuwa garuwan Habasha musamman yankin Dahalak, wanda yake cikin kasar Eritrea ayau.   Shi wannan yanki na Dahalak har yanzu akwai hausawa masu yawa acikinsa, daga baya ne larabawa suka shiga suka zauna tare da hausawa a cikinsa.   An samu waɗansu mutane guda uku da suka fito daga waɗancan hausawa mazauna dahalak tare da iyalansu izuwa afirka ta yamma. Mutanen kuwa sune Dala, Rano, da Gaya...  MA'ANAR KALMAR HAUSA ma'anar Hausa ta mabambantan fuskoki kamar yadda Ibrahim (1978) da Ɓaɓura (2008) suka kalle ta a matsayin kalma mai iya ɗaukar ma'anar harshe da m...

=== A ji Bahaushe,        A ga Bahaushe,        A San Bahaushe.        A gaida Bahaushe.=== Bahaushe ya ratsa Duniya da yarensa na Harshen Hausa. Wanda a duk wani abu da za a kera, kamar mota. Hausa na da Jelani Aliyu Dogon Daji. Har wa yau. Hausa na da jami'o'i  da ke koyar da ita. Ba a Najeriya ko Afrika ba. Har ma da kasashen waje kamar kasar sin.Da kuma jam'iya ingila.  Har wa yau Hausa na da tarin shaihunnan da kawo yanzu ta zarce yarukan Afrika. Mutum min da ya lashe kyautar sunayen doki guda Dari da harshen larabci, a saudiya. Sh ne Shaik Nasir  kabara kano.  Kafafen sadarwa Kama tun da ga BBC Hausa,VOA Hausa. Radiyo france International. Da sauransu        Hausa a jami'o'i Najeriya. Kamar iron; 1 B.U.k 2. Jam'iyar Udus 3. Jam'iyar ABU zariya 4jam'iyar Maiduguri 5. Jami'ar Shehu shagari Sakkwato. Da sauransu.  Gaskiyar Bahaushe kafin zuwan addinin Musulumci. Zan kawo mu Ku su ...

RABE RABEN HAUSAWA DA KUMA SUNAYEN SU    Hausawa mutane ne daban-daban amma al'adu iri-iri da suka samo asali daga yankin Sahelian da kuma yankunan savanna na Kudancin Nijar da Arewacin Najeriya, wadanda suka kai sama da mutane miliyan 80 da ke da yawan 'yan asalin kasashen Benin, Kamaru, Ivory Coast, Chadi, Sudan, Afirka ta Tsakiya.  Jamhuriyar Congo, Togo, Ghana, Eritrea, Libya, Saudi Arabia, Equatorial Guinea, Gabon, Senegal da Gambia.  Ƙungiyoyin ƙabilu goma sha bakwai ne suka zama babbar ƙabilar Hausa.  Gasu kamar haka:  Adarawa  Agalawa  Arawa  Cidarawa  Daurawa  Gobirawa  Guddurawa  Gubawa  Haɗejawa  Kabawa  Kanawa  Katsinawa  Kurfayawa  Ranawa  Tagamawa  Zazzagawa  Zamfarawa  Daga wane tsatso/ɓangaren Hausa ka/ki fito  ©️ Manyan Hausawa

WANNAN LABARI NA MAGAJIN HAUSA NA ENUGU  A duk lokacin da aka zargi Ibo da kyamar baki, za su kare kansu da labarin wani Bahaushe a shekarun 1950 na zama Magajin Garin Enugu.  Ba su da amsar kashe-kashe da barnar da ake yi wa baƙi a ƙasarsu don haka suke kare kansu da wani abin da ya daɗe kafin samun yancin kai.  Kamar wani mutum ne da ya yi kutse a asusun ajiyar ka na banki, kuma da aka kama shi, ya kare kansa cewa ya taba ba ka alewa tun kana karami, don haka ba za ku iya kiransa barawo ba saboda ya sace maku miliyoyin kudade.    Ko a haka, labarin magajin garin Hausawan Enugu ya sha bamban da yadda ’yan kabilar Ibo suke fada mana a yau.  Da farko dai ba Ibo ne ya zabe shi ba.  Na biyu, Hausawa da Yarbawa ne suka kafa Enugu.  Na uku, an kore mutumin daga jam’iyyar Ibo NCNC.  Ga labarin.  Sunan Sarkin Hausawan Enugu Alhaji Umaru Altine.  Shi dillalin shanu ne.  An zabi Alhaji Umaru Altine sau biyu a matsayin Magajin Garin...

Hausawa su ne kabila mafi girma a yankin kudu da hamadar Sahara, kuma harshensu na Afro-Asiatic Hausa shi ne yaren da aka fi amfani da shi a yankin kudu da hamadar Sahara bayan Swahili.  Yawan su yakai kimanin miliyan 80, Hausawa na tsakiya ne a yankunan Saheliya da kuma savannah na kudancin Nijar da arewacin Najeriya, amma kuma ana iya samun adadi mai yawa a kasashen yamma, tsakiya da gabashin Afirka kamar Gabon, Senegal, Gambia, Equitorial Guinea.  Togo, da Benin, da Ivory Coast, da Ghana, da Burkina Faso, da Mali, da Aljeriya, da Chadi, da Sudan, da Cameron, da Jamhuriyar Congo, da Jamhuriyar Afrika ta Tsakiya.  A cikin rabin na biyu na karnin da ya gabata Hausawa sun kafa daulolin Musulunci wadanda aka san su a cikin mafi arziki da ci gaban al'adu a duniya sannan kuma sun yi tasiri matuka wajen fitowar Turai daga duhun zamani.  Manyan cibiyoyin al'adunsu sune Katsina, Sokoto da Timbuktu.  Hausawa dai na da dadaddiyar al’ada a matsayin ‘yan kasuwa...

FALALAR DA ALLAH YAYI WA HAUSAWA A DUNIYA "Idan kai Bahaushe ne da ba ka cika yin karatun litattafai ba, to yana da kyau ka sadaukar da minti biyar na rayuwarka kasan wanene kai" Harshen hausa ya fito daga cikin dangin harsunan nan da ake kira "Afro Asiatic" ko kuma "Hemito-Semito" su hudu ne kawai a Duniya da akwai Hausa, Arabic, Hebrew (Yahudanci), Amharic. Idan baka sani ba harshen hausa ya fito daga dangin harsuna mafi girman tarihi da alfarma a duniya. Sune mazauna yankin Arewacin Nijeriya, da kuma kudancin Nijar anan suka fi yawa amma ana samu su a yankunan ƙasashen Afrika da yawa, kamar Chad, Ghana, Sudan, Benin, Togo, Cameroon, Senegal, Eritrea, Mauritania, Libya, Gabon, Ivory coast, Burkina Faso dss. Ana samun Hausawa a yankunan da bana Afrika ba, misali akwai hausawa sama da mutum miliyan guda a kasar Saudi Arabia. A yanzu haka harshen hausa official language ne da yana cikin harsunan da masarautar Saudiya ta amince a fassara huɗubobi...